Forex’da ishlatiladigan asosiy atamalar – Lot, Spread, Leverage, Margin kabi tushunchalarni oddiy qilib izohlash

Forex savdosi yangi boshlaganlar uchun biroz murakkab ko‘rinishi mumkin. Chunki bu sohada o‘ziga xos terminlar, tushunchalar va hisoblash usullari mavjud. Lekin ularni oddiy tilda tushuntirib bersak, Forex savdosini tushunish ancha osonlashadi.

---

Lot nima?

Forex bozorida savdo qilganda “lot” tushunchasiga tez-tez duch kelasiz. Lot – bu siz ochayotgan savdo hajmini bildiradi. Oddiy qilib aytganda, bu qancha pulga bitim ochayotganingizni ko‘rsatadi.

Masalan, 1 standart lot – 100 000 birlik valyutaga teng. Lekin har kim ham katta summada savdo qilolmaydi. Shuning uchun brokerlar minilot (0.1 lot = 10 000 birlik) va mikrolot (0.01 lot = 1 000 birlik) kabi kichik hajmlarni ham taklif qiladi.

Shunday qilib, siz boshlang‘ich bosqichda kichik mikrolotlardan foydalanib, katta risk qilmasdan tajriba orttirishingiz mumkin.

---

Spread nima?

Spread – bu brokerning xizmat haqi sifatida oladigan farqi. Valyuta juftliklarida ikkita narx bo‘ladi: bid (sotib olish narxi) va ask (sotish narxi). Ularning farqi spread deb ataladi.

Misol uchun, EUR/USD juftligida:

• Bid narxi: 1.1000
• Ask narxi: 1.1003

Bu holda spread = 3 punkt (pip).

Qancha spread kichik bo‘lsa, treyder uchun shuncha qulay bo‘ladi, chunki xarajatlar kamayadi. Professional treyderlar odatda past spreadli brokerlarni tanlashadi.

---

Leverage (kredit yelkasi) nima?

Leverage – bu broker tomonidan taqdim etiladigan “qarzga savdo qilish imkoniyati”. Ya’ni, o‘z kapitalingizdan bir necha barobar katta hajmda bitim ochishingiz mumkin.

Masalan, sizning hisobingizda 100 dollar bor, leverage 1:100 bo‘lsa, siz 10 000 dollarlik savdo qila olasiz.

Bu katta imkoniyat, lekin xavfi ham shunga yarasha kattadir. Chunki foyda ham, zarar ham ko‘payadi. Yangi boshlovchilar odatda kichik leverage ishlatishlari tavsiya etiladi.

---

Margin nima?

Margin – bu ochilgan bitim uchun broker tomonidan “garov” sifatida ajratiladigan mablag‘.

Oddiy qilib aytganda, siz leverage yordamida katta hajmda savdo qilayotganingizda broker xavfsizlik uchun hisobingizdan bir qismini “qisib qo‘yadi”. Bu margin deb ataladi.

Agar hisobingizdagi mablag‘ margin talablari darajasidan pastga tushib ketsa, broker “margin call” yoki “stop out” qilishi mumkin, ya’ni bitim yopiladi.

---

Xulosa

Forex bozorida lot, spread, leverage va margin kabi tushunchalarni bilish savdo jarayonini tushunishda juda muhim. Ularni oddiy qilib aytsak:

• Lot – savdo hajmi.
• Spread – brokerning xizmat haqi.
• Leverage – kichik kapital bilan katta hajmda savdo qilish imkoniyati.
• Margin – bitimni ochish uchun garov mablag‘i.

Ushbu atamalarni yaxshi o‘zlashtirsangiz, Forex savdosida ancha ishonchli harakat qila olasiz.